Review van Graaf je Vrij

Henri “Papillon” Charrière. Frank Morris. Michael Scofield. Wat hebben deze namen met elkaar gemeen? Inderdaad, dit zijn beroemde mannen die uit beroemde gevangenissen zijn ontsnapt. Al is die laatste dan fictief 😉 Wordt jouw naam de vierde in het rijtje? Dit is geen taak voor watjes. Hard werken is de sleutel tot vrijheid. En het gaat je wat kosten! Lukt het jou om uit Blackgate gevangenis te ontsnappen?

Doel van het spel

Er kan er maar één ontsnappen! Jij moet dus zorgen dat jouw tunnel eerder af is dan die van je medegevangenen. Dit doe je door als eerste een aantal tunnelpunten te behalen. Door gereedschappen zelf te maken, te ruilen en anderen af te persen moet je aan de benodigdheden zien te komen waarmee jij je vrijheid tegemoet graaft. Maar wees snel, het alarm kan ieder moment afgaan. En dan is het te laat… Dus graaf, graaf, graaf alsof je leven ervan afhangt…

Verloop van het spel

Leg het speelbord (de plattegrond van de gevangenis) klaar en plaats alle kaarten, sigaretten en rammelingfiches op de aangegeven locaties. Elke speler kiest een gevangene als pion en zet deze in één van de cellen. Trek daarna een ‘crimineel verleden’-kaart en 3 zoekkaarten. De speler met het meest indrukwekkende litteken mag nu het spel beginnen.

Elke speler mag in zijn beurt tot 2 acties doen. Er zijn twee soorten acties:
-Basisacties: deze kunnen op verschillende locaties worden gespeeld.
-Locatie specifieke acties: deze kunnen alleen worden uitgevoerd als je in een specifieke ruimte bent.
Later worden al deze acties nog even benoemd en uitgelegd. Maar laten we je nu eerst even een beeld schetsen van een dagje in de gevangenis. Dit is overigens geen gemiddelde dag zoals alle anderen, dit is de dag dat je gaat ontsnappen. Of in ieder geval een poging gaat wagen. En wie niet waagt, wie niet eh…ontsnapt.

’s Ochtends vroeg ontwaak je in je cel. Je hebt al een groot deel van je tunnel gegraven maar hij is nog net niet af en al je materialen stonden op het punt gevonden te worden en heb je dus moeten dumpen. Op een lege maag kun je sowieso niks, dus je gaat eerst naar de eetzaal. Hier probeer je zoveel mogelijk te eten, want je hebt je energie hard nodig en ondertussen steel je een handje vol lepels om mee te kunnen graven. Je gaat terug naar je cel en begint te graven. Na een paar cm’s weggegraven te hebben, zijn je lepels verbogen en gebroken en zijn deze nutteloos geworden. Over op plan B. Je bedreigt een medegevangene en steelt een aantal materialen van hem. Dit is alleen niet zonder risico en ook jij bent gewond geraakt. Eerst maar even naar de ziekenboeg en jezelf een beetje oplappen. Je voelt je nu goed genoeg voor een uitstapje naar de ontspanningsruimte. Hier verhandel je je laatste sigaretten voor een pan en een pikhouweel. Nu snel terug naar je cel! Met je mooie, nieuwe pikhouweel begin je als een razende te hakken en met de pan schep je alle rotzooi weg. De tunnel wordt steeds groter en het lijkt wel alsof je licht aan de ander kant ziet. Maar je medegevangenen zijn ook niet gek en zij hadden vanochtend hetzelfde idee. Wie is als eerste bij de uitgang?

Dit is in het kort hoe een dag in de Blackgate gevangenis verloopt. Alleen is het nu natuurlijk aan jou om de volgorde van gebeurtenissen te bepalen en een goede strategie te kiezen. Daarbij speelt niet alleen inzicht, maar ook geluk een rol in het spel. De dobbelsteen bepaalt naar welke ruimte jij je kan verplaatsen. En je komt dus niet altijd terecht waar je zou willen. Speel hier goed op in en probeer geen beurten te verspillen. Snelheid is essentieel. Veel speelplezier!

Dan nu nog een overzichtje van alle verschillende acties. Er zijn 6 verschillende basisacties, namelijk:

-Zoek: Trek het aantal zoekkaarten dat wordt aangeduid op de locatie waar je bent.
Zoekkaarten bestaan uit bakken, priemen, bindmaterialen, scherpe voorwerpen enz. Deze heb je in het spel nodig om mee te graven, anderen af te persen of als ruilmiddel. Je mag niet meer dan 10 kaarten op handen hebben, de overtollige moet je aan het eind van de beurt afleggen.

-Verplaats: spendeer 1 actie en laat de dobbelsteen bepalen naar welke locatie je je verplaatst of betaal 2 acties en kies zelf de locatie waar je heen wilt.

-Aansluiten bij een bende: Betaal een specifiek aantal accessoires uit je handkaarten om je bij een bende aan te sluiten. Er zijn verschillende bendes en elke bende heeft zijn eigen voordelen. Het ‘samen sta je sterker’ principe. Echter zijn bendeleden een tikkeltje jaloers aangelegd en je kan daarom maar bij één bende tegelijk horen.

-Speel een actiekaart: Voer de actie uit en leg de kaart af. Easy peasy lemon sqeezy.

-Afpersing: Val een medespeler aan die zich op dezelfde locatie bevindt als jij. Ja, daarom zeiden we dat dit geen spel is voor watjes. In de gevangenis gaat het er hard aan toe en jij moet dus eigenlijk nog net wat harder zijn dan de rest. Anders overleef je het niet. Geef bij deze actie aan welk gereedschap je van je slachtoffer wilt ontvangen. Het slachtoffer mag nu kiezen: werkt hij mee of niet? Als hij meewerkt, geeft hij het gevraagde gereedschap aan je. Werkt hij niet mee? Dan ontstaat er een gevecht. Om de beurt trek je nu een wapen uit je hand. De speler die geen wapen meer kan of wil spelen, verliest het gevecht en krijgt een rammelingfiche (een bebloede tand). De winnaar ontvangt een gereedschapskaart.

-Stel samen: Per actie mag je 1 keer gereedschap samenstellen. Je legt de benodigde handkaarten af en pakt de samengestelde kaart van de stapel. Voorbeeld: met een beetje fantasie en creativiteit kan je van ducttape en een schroevendraaier een houweel maken. En van een emmer en een veter kan je een schep creëren. Deze heb je hard nodig om je tunnel te graven!

Er zijn 5 locatie specifieke acties. Dit zijn:
-Graaf: In de cel neem je 1 gereedschapsitem (lepel, pikhouweel of schop) uit je hand en legt deze voor je neer. Je scoort het aantal tunnelpunten die erop staan. Deze heb je nodig om het spel te winnen. Het aantal spelers bepaalt hoeveel tunnelpunten je uiteindelijk nodig hebt.

-Steel een lepel: In de eetzaal steel je een lepel uit de voorraad.

-Genezen: In de ziekenboeg krijg je medische zorg en kan je 1 rammeling laten verwijderen

-Verhandelen: In de ontspanningsruimte is er tijd om te handelen. Leg handkaarten af en krijg hier sigaretten voor terug. Sigaretten zijn het officiële ruilmiddel in de gevangenis en deze heb je echt nodig om materialen en wapens mee te ‘kopen’.

-Koop: In de ontspanningsruimte kan je voor je net gescoorde sigaretten weer nieuwe, nuttige materialen kopen als een mes, een pikhouweel of een schop.

Spelvariatie

Om het spel spannender/moeilijker te maken kan je ervoor kiezen om Michel te laten meespelen. Michel is een uiterst agressieve medegevangene. Na elke beurt wordt de dobbelsteen nogmaals geworpen. Deze worp bepaalt naar welke ruimte Michel zich verplaatst. Iedereen die zich in dezelfde ruimte als Michel bevindt, wordt door hem afgeperst.

Je kan er ook nog voor kiezen om niet als individu, maar als team te spelen. Je gebruikt dan de andere zijde van het speelbord en alternatieve regels.

Speel je liever met vrouwen ipv met mannen? Ook dit is mogelijk. Alle karakters hebben een mannen en een vrouwen-zijde.

Conclusie

Graaf je vrij is een spel van David Simide met illustraties van Mihajlo Dimitrievski. Het spel is uitgegeven door Bannan Games, is geschikt voor 2-6 spelers en er staat zo’n 45 minuten voor.

De spelopzet van Graaf je vrij vinden wij ontzettend leuk. De ruimte waarin je je bevindt, bepaalt welke actie jij wel of niet mag doen. Maar de dobbelsteen bepaalt vervolgens of jij wel of niet in die ruimte terecht komt. Er zit dus zeker een geluksfactor in. Maar deze is niet overheersend. Wil jij namelijk niet afhankelijk zijn van de willekeur van de dobbelsteen dan kan je er ook voor kiezen om een extra actie te gebruiken om jezelf naar de gewenste locatie te verzetten. Maar ja dat kost je dus wel die extra actie en eigenlijk heb je alle acties heel hard nodig. Je moet dus goede keuzes maken.

Daarbij ben je echt afhankelijk van je medespelers. Zijn ze een beetje aardig voor je en laten ze je met rust, dan kom je er goed mee weg en kun je lekker je eigen spel spelen. Maar zijn ze wat agressiever aangelegd, dan zoeken ze je regelmatig op om je je spullen af te persen en belandt jij weer in de ziekenboeg. Ook dit heeft een grote invloed op je spel.

De illustraties zijn gaaf gedaan en passen goed bij het thema. Helaas is dit thema naar onze smaak alleen wat te agressief. Het afpersen en elkaar met messen te lijf gaan, spreekt ons gewoon niet aan. Het spel is geschikt voor leeftijden van 16 jaar en ouder en wij zijn het hier helemaal mee eens. Al met al een topspel, maar wel met een scherp randje!