Review van Het Stenen Tijdperk

Vergeet je vuursteen niet mee te nemen voordat je begint aan je werk in en rond het dorp, en zorg dat je speer altijd binnen handbereik is. In de verte hoor je een kudde mammoeten trompetteren en in de bosjes aan de rand van het dorp hoor je geritsel. Misschien een dodo voor aan het spit vanavond? Even ben je bang, het is toch niet een sabeltandtijger? Het is eten of gegeten worden…welkom in het stenen tijdperk.

Dit is één van de eerste spellen die we gekocht hebben jaren geleden. Stenen Tijdperk is echt een klassiek strategie spel en heeft ook de prijs van speelgoed van het jaar 2012 gewonnen. En dat vinden wij meer dan terecht. De regels zijn niet complex en toch zijn de mogelijkheden heel gevarieerd.

Ook de vormgeving maakt je blij. Een mooi groot speelbord vol met details. Er is trouwens ook een jubileumeditie van dit spel uitgebracht met een dubbelzijdig bord. Eén kant heeft dan een volledig winterlandschap + 2 mini-uitbreidingen. Ziet er ook heel mooi uit. Maar ja, 2 dezelfde spellen is toch wat zonde en er is ook lastig aan te komen.

Stenen Tijdperk is een goed voorbeeld van een worker placement spel. Niet bekend mee? Het betekent eigenlijk dat het een spel is waarbij je allerlei werkers op het speelbord gaat plaatsen die je van alles laat doen. In dit geval gaan ze o.a. op jacht naar voedsel, verzamelen ze grondstoffen en bouwen ze nieuwe hutten. Daarnaast is het ook een dobbelspel. Bij veel acties moet er gedobbeld worden. Er zit dus ook een redelijke hoge geluksfactor in. Maar door je werkers slim in te zetten kun je toch krijgen wat je nodig hebt.

Overleven in het Stenen Tijdperk wordt al jaren uitgegeven door 999 Games. De ontwerper is Bernd Brunnhofer. Hij heeft ook verschillende andere spellen ontworpen zoals bv Carcassonne en Sint Petersburg. Maar de tekenaar is nog bekender…Michael Menzel. Hij is (mede)verantwoordelijk voor grote namen zoals Catan, Shogun en Dominion. Ook in Stenen Tijdperk is het weer dik voor elkaar met het uiterlijk van het spel.

Het spel is te spelen met 2-4 spelers en vanaf 10 jaar. Speelduur zit ergens tussen de 60 en 90 minuten. Met 2 spelers gaat het sneller is onze ervaring. De spelregels worden goed uitgelegd met behulp van veel plaatjes…lekker duidelijk, daar houden we van.

Inhoud doos

De doos is goed gevuld met speelmateriaal. Je kunt ongeveer het volgende verwachten..

• Groot speelbord
• Elke spelers een eigen speeltableau
• Grondstoffen zoals goud, steen, leem en hout
• Per speler 10 stamleden
• Huttegels (28 stuks)
• Beschavingskaarten (36 stuks)
• Lekker veel dobbelstenen 😊
• Voedselfiches in eenheden van 1, 2, 5 en 10
• Diverse markeerstenen en gereedschapfiches

Zelf hebben we allemaal kleine plastic zakjes gebruikt om de onderdelen makkelijk uit elkaar te houden. Handig bij het klaarzetten en opruimen van het spel.

Hoe werkt Stenen Tijdperk?

We gaan niet elke regel uitleggen of toelichten, voel wel de verleiding maar daar heb je de spelregels voor. We proberen een globaal idee te geven van de diverse speelmechanismes in Stenen Tijdperk.

De eerste 2 bladzijden van de spelregels geven een supernetjes overzicht hoe je het spel met alle elementen moet klaarliggen. Daar hoeven we niets aan toe te voegen, spreekt allemaal voor zich.

We zullen de 3 hoofdonderdelen van het spel toelichten namelijk:

1. Stamleden plaatsen
2. Acties uitvoeren
3. Stamleden voeden.

Stamleden op het bord plaatsen – Je stamleden zijn je werkers die je van alles gaat laten doen. Elke speler begint met 5 stamleden. Dit kun je tijdens het spel uitbreiden tot max 10. Hoe meer werkers, hoe meer je voor elkaar kunt krijgen. Maar meer werkers heeft ook gevolgen, namelijk voor het voedsel (zie stamleden voeden).

Op het speelbord zie je overal waar je acties kunt uitvoeren cirkels staan. Soms staat er maar één en bij andere velden zeven. Het aantal plekjes geeft aan hoeveel werkers er kunnen staan. Vol=vol is ook in dit spel een harde regel, aas je op een plekje zorg dan dat je er snel bij bent.

Het mechanisme is makkelijk te begrijpen. De startspeler begint en mag één of meer werkers op één locatie naar keuze neerzetten, daarna de volgende tot iedereen alle werkers heeft geplaatst. Je mag er één tegelijk neerzetten of alles in één keer, wat jij wilt. Maar meestal zul je dat niet doen omdat je verschillende dingen nodig hebt. Regel is wel…als je op een locatie werkers hebt gedropt, mag je er daarna niet nog meer bijzetten.

Goed kijken en nadenken dus voordat je een werker plaats. Je kan ze in het dorp neerzetten, bij de grondstoffen, de jachtweide maar ook op de hut-tegels en beschavingskaarten.

Voer de verschillende acties uit – Het plaatsen van werkers gaat steeds om de beurt, maar bij het uitvoeren van de acties doet een speler in één keer alle acties uitvoeren waar hij werkers heeft staan. De volgorde mag zelf bepaald worden. Heel handig om in de gaten te houden, zo kun je met de beloning van de ene actie een andere daarna uitvoeren.

• Gereedschap fiches > Hier spaar je gereedschap. Je kunt hiermee je dobbelsteenworp flink verbeteren. De waarde van een fiche mag dan bij je dobbelsteenworp worden opgeteld. Die gereedschapfiches hebben ons al vaak gered als we belachelijk slecht gooide met de dobbelstenen.

• Meer stamleden krijgen > Zet 2 van je stamleden in een hut en krijg je mag er één extra toevoegen aan je stam.

• Ga omhoog op het voedselspoor > Zet een werker op de akker en ontvang meer voedsel op het eind van een ronde

• Op jacht naar voedsel > Dit is een actie waar je mag gaan dobbelen. Per werker gooi je één dobbelsteen. Hoe meer werkers hoe meer eten dus in theorie. Nu nog echte dobbelskills bezitten. Je krijgt per 2 gedobbelde ogen 1 voedsel. Hier mag je de waarde van je gereedschapfiche(s) bij optellen als je wilt. Sla deze actie niet te vaak over, anders verhongeren je stamleden.

• Grondstoffen verzamelen > Er zijn vier grondstoffen…hout, leem, steen en goud. Op je persoonlijke speler tableau kun je zien wat deze grondstoffen kosten. Ook dit zijn het aantal ogen wat je moet gooien voor één grondstof. Logischerwijs kost goud veel meer dan een stukje hout.

• Beschavingskaarten claimen > Je moet deze eerst betalen met een x aantal goederen naar keuze, afhankelijk welke je hebt gekozen. Dit staat boven de kaarten op het speelbord. Je krijgt direct het bovenste gedeelte van de kaart uitgekeerd en met het onderste gedeelte ga je scoren bij de eindtelling. In de bijlage van de spelregels wordt toegelicht wat je met deze beschavingskaarten kunt doen. Check dit even goed voor je het spel de eerste keer gaat spelen. Met deze kaarten kun je echt veel punten scoren. Deze kaarten worden aan het begin van een nieuwe ronde steeds aangevuld.

• Hut-tegels claimen > Staat jouw werker op één van de huttegels en je kunt de aangeven grondstoffen betalen, dan mag je direct het aantal punten vooruit gaan op het scorespoor. Bewaar deze tegels voor de eindtelling. Soms staat de grondstoffen al vast die je moet betalen en andere keren mag je zelf een mix maken. Die zijn leuk want de waarde van de grondstoffen die je inlegt zijn ook meteen je punten.

Stamleden eten geven na hun harde werk – Als alle spelers hun acties hebben voltooid is het etenstijd! Elk stamlid kost je 1 voedsel. Maar er wordt ook voedsel uitgekeerd aan de spelers, afhankelijk van je positie op het voedselspoor. Het verschil moet je bijbetalen uit je eigen voedselvoorraad.

Heb je niet genoeg voedsel om iedereen eten te geven dan mag je dit aanvullen door met grondstoffen te betalen (1 grondstof = 1 voedsel). Heel erg zonde natuurlijk maar wat ook erg zonde is, is dat je 10 punten aftrek krijgt en al je voedsel kwijt bent als je niet iedereen kunt voeden. Houd dus steeds je voedselvoorraad goed in de gaten.

Einde spel en puntentelling

Stenen Tijdperk heeft geen vast aantal rondes tot het einde van het spel. In principe kun je het spel dus rekken of verkorten als dat in jouw strategie past. Het spel eindigt bij één van de volgende twee situaties…

• Het spel eindigt direct als aan het begin van een nieuwe ronde de beschavingskaarten niet meer tot 4 kunnen worden aangevuld.
• In een ronde raakt één van de stapel huttegels op. Ronde wordt wel afgespeeld + voeden stamleden maar daarna is het spel direct voorbij.

Bij de eindtelling telt natuurlijk je huidige positie op het scorespoor, deze punten heb je tijdens het spel gescoord. Elke grondstof is ook nog een punt waard. Daar bovenop komen nu de punten van je gekochte beschavingskaarten. Deze kun je combineren met elkaar door bv dezelfde kleur (groen) of door dezelfde type karakters bij elkaar op te tellen. Door de vermenigvuldigingsfactor die erin zit kun je zomaar dik 40 a 50 extra punten scoren. Kortom, veruit de meeste punten worden op het einde pas verdeeld. Daardoor kan de situatie op het scorebord opeens veranderen, tot verdriet van de speler die dacht te gaan winnen (eigen ervaring).

Stenen Tijdperk volgens ons

Zoals in het begin al gezegd is Stenen Tijdperk één van de spellen die we het langst hebben. Het was onze eerste kennismaking met het worker placement principe , inmiddels alweer wat jaren geleden. Wij vinden dit spel gewoon erg goed maar vooral ook leuk om te spelen. Het is dan ook al regelmatig op tafel gekomen.

Het bord ziet er gewoon fantastisch uit! Dikke complimenten voor Michael Menzel. Ook leuk dat je een eigen speler tableau hebt, die bovendien ook netjes vorm is gegeven. Alle materialen zijn stevig en robuust, daardoor ziet alles er na vele jaren spelen nog steeds pico bello uit.

Maar vooral het spelmechanisme trekt ons erg aan. Spelers zijn snel aan de beurt, je hoeft niet eindeloos op elkaar te wachten. Denk dat het een goed toegankelijk spel is voor personen die op zoek zijn naar een behapbaar strategiespel. De regels en acties zijn duidelijk en makkelijk uit te leggen.

Aan de ene kant kun je jezelf lekker uitleven met strategische ideeën en deze uitvoeren. Je hebt aardig invloed waar je je werkers plaatst en waar je goed in wordt. Omdat de startspeler steeds wisselt heeft iedereen evenveel kansen om bepaalde acties uit te voeren. Je kunt ook lekker vooruit plannen.

Aan de andere kant kun je plannen wat je wilt maar ben je helemaal afhankelijk van je dobbelstenen. Dat zorgt voor moeilijke keuzes. Zet je al je werkers in zodat je meer dobbelstenen krijgt? Of neem je de gok dat je hoog gooit en vul je eventueel aan met je gereedschapfiches? Dit zorgt voor veel dynamiek in het spel. Ook staat niet alles van te voren vast. Er zit dus een aardige geluksfactor in, daar moet je wel van houden. Maar een beetje strateeg calculeert dat in en improviseert met een back-up plan.

Stenen Tijdperk is in onze ogen een echte topper. En niet alleen bij ons want de populariteit blijft hoog van dit spel. Vandaar dat 999 Games dit spel nog steeds verkoopt ondanks dat het al in 2008 uitgekomen is.